Bosnië 1992

Tot aan de dood van president Tito in 1980 was er een vreedzame samenleving tussen verschillende etnische groepen in voormalig Joegoslavië. In de jaren daarna werden culturele en etnische verschillen steeds meer benadrukt en raakte het land steeds meer verdeeld. Bosnië en Herzegovina had de grootste multi-etnische samenleving. Een onafhankelijkheidsreferendum van Bosnië werd geboycot door Servië. Nationalistische leiders namen het op voor het Bosnisch-Servische volk en grepen steeds vaker terug op een gewelddadig verleden. Zij schetsten de zoektocht naar onafhankelijkheid als dreiging voor het volk en het vaderland en maakten plannen voor een ‘groot Servië’. Het Joegoslavische leger schaarde zich achter hen. In 1992 brak er oorlog uit in het land, met etnische zuiveringen van Bosniakken als gevolg. De oorlog eindigde met het verdrag van Dayton, na de genocide op 8000 Bosniakken in Srebrenica, 1995.

De stem van veel getraumatiseerde Dutchbat veteranen wordt
tegenwoordig steeds meer gehoord. 18 juni 2022 heeft onze
minister-president nog persoonlijk zijn excuses aan hen
aangeboden. De stem van nabestaanden zelf, waarvan veel in
Nederland woonachtig zijn, blijft echter nog sterk
ondergerepresenteerd, terwijl juist zij op zoek zijn naar erkenning
van hun verhaal en een stem in de media en het politieke debat.
In Nederland denken we vooral veel aan onszelf.
Met ‘Silent Waters’ wil ik daarom juist een verhaal vertellen
vanuit het perspectief van de oorlogsslachtoffers. Tijdens mijn
jeugd heb ik in een veilige bubbel geleefd waarin ik mij
afsloot voor de problematiek in de buitenwereld. Toen ik het
verhaal hoorde van de Bosnische nabestaande Alma Mustafic
werd ik geconfronteerd met mijn eigen positie. Dat motiveert mij
om juist nu een verhaal te vertellen vanuit een voor mij nieuw
perspectief, en juist deze mensen een stem te geven die hem zo
hard nodig hebben.

In 1995 opereerde Dutchbat in Bosnië, een Nederlandse vredesoperatie in opdracht van de Verenigde Naties (United Nations). Zij kregen de taak om spanningen in het land te verminderen met zogenoemde 'Safe Area's', echter werden zij opgejaagd door Servische eenheden. In de stad Srebrenica ging het mis. Dutchbat was niet in staat om de Bosnische burgerbevolking te beschermen voor de genocide die er in 1995 heeft plaatsgevonden. Op 18 juni 2022 heeft minister-president Mark Rutte zijn officiële excuses aangeboden aan (veelal getraumatiseerde) Dutchbat veteranen voor het gebrek aan steun vanuit het westen.